خون ادراری یا Hematuria، به حالتی گفته می شود که در ادرار فرد خون وجود داشته باشد و این مسئله تنها از روی رنگ ادرار قابل تشخیص است. اگر ادرار شما به رنگ قرمز و یا صورتی باشد به این معناست که در ادرار شما خون وجود دارد. البته در بعضی موارد، خون موجود در ادرار به راحتی مشاهده نمی‌شود. به این حالت، «Microscopic Hematuria» می‌گویند، زیرا فقط در زیر میکروسکوپ قابل شناسایی است. در این مقاله به بررسی کامل و جامع علت، علائم و درمان بیماری خون ادراری خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

علل احتمالی خون ادراری

خون ادراری با دلایل مختلف در افراد بروز پیدا می کند. برخی از مهم ترین دلایل وجود خون در ادرار انسان عبارتند از:

• انواع عفونت های ادراری
• بزرگ شدن غده پروستات در مردان مسن
• سنگ کلیه یا سنگ مثانه
•  عادت ماهیانه (ویژه خانم ها)
• انواع عفونت های غده پروستات
• ابتلا به انواع بیماری های کلیوی
• ترومای کلیه
• سرطان کلیه یا سرطان مثانه
• سرطان بافت پوششی داخلی مجاری ادراری
• استفاده مکرر از داروهای ضد تورم برای تسکین درد مفاصل
• انجام تمرینات سخت و طاقت فرسا

وقتی به دلیل خون ادراری به مطب پزشک یا کلینیک های سلامت و بهداشت مراجعه می‌کنید، اورولوژیست شما تمام موارد بالا را به عنوان دلایل احتمالی در نظر خواهد گرفت. اما در بیشتر موارد خون ادراری به دلیل مشکلاتی است که مربوط به کلیه ،مجاری ادراری یا مثانه می‌باشد.

تشخیص بیماری خون ادراری

مرحله تشخیص علت خون ادراری، مرحله بسیار مهمی است زیرا پزشک باید خطرات ابتلا به سرطان را بررسی کند. پزشک پس از معاینه شما، پرونده سلامت شما را مطالعه می‌کند تا احتمال ابتلا به سرطان با توجه به سوابق قبلی شما را ارزیابی کند. در عین حال وضعیت شما از نظر داشتن عفونت در مجاری ادرای، ضربه خوردن و… نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در صورت نیاز، اورولوژیست از شما می‌خواهد آزمایشاتی را انجام دهید.

آزمایشات خون ادراری

برای تشخیص اولیه علت خون ادراری ابتدا مثانه مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در صورتی که مشکل از مثانه نباشد، لازم است دستگاه ادراری فوقانی یعنی مجاری ادراری و کلیه ها بررسی شوند. برای بررسی مثانه از دستگاهی به نام سیستوسکوپ استفاده می‌کنند. سیستوسکوپ، مثانه را با دوربین فیبر نوری، ارزیابی می‌کند. کلیه ها و مجاری ادراری را با سونوگرافی یا سی تی اسکن بررسی می‌کنند.

درمان خون ادراری

روش درمان خون ادراری کاملا بستگی به علت آن دارد. برای اطلاع از علت، پزشک سوابق شما را بررسی می‌کند. به علاوه از معاینه فیزیکی و آزمایش و عکس برداری کمک می‌گیرد تا علت را تشخیص دهد. به طور مثال اگر عفونت مجاری ادراری سبب این بیماری شده باشد، آنتی بیوتیک برای شما تجویز می‌شود و اگر خون ادراری علت دیگری مانند سرطان مثانه یا سنگ کلیه داشته باشد طبیعتا مصرف داروهای مخصوص آن به شما توصیه خواهد شد. در مواردی که علت بیماری، پروستات باشد، از داروهای مسدود کننده آلفا یا مهار کننده های 5-آلفا ردوکتاز استفاده می‌شود.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنم؟

از آنجایی که برخی از علل خون ادراری کاملا جدی و خطرناک هستند، باید به محض رویت خون در ادرار، هرچند مقدار آن کم و ناچیز باشد، به پزشک مراجعه کنید. حتی مقادیر بسیار کم خون در ادرار را نادیده نگیرید زیرا ممکن است نشان دهنده بیماری خطرناکی باشد. به علاوه اگر خون ادراری ندارید اما هنگام ادرار درد می‌کشید یا درد شکم و کلیه ها را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است این علائم به خاطر هماچوری میکروسکوپی باشد. خون ادراری تنها وجود خون در ادرار نیست بلکه ممکن است مشاهده لخته خون هنگام دفع ادرار باشد. حتی ناتوانی در ادرار کردن نیز ممکن است یکی از علائم آن باشد. سایر علائم عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراغ
• تب و لرز
• درد شدید یا خفیف در پهلوها، کمر و یا قسمت تحتانی شکم

 

چگونه از بروز خون ادراری پیشگیری کنم؟

پیشگیری از خون ادراری یا هماچوری مستلزم رعایت موارد زیر است:

• مقادیر فراوانی آب و مایعات در طول روز بنوشید.
• بلافاصله پس از اتمام رابطه جنسی، ادرار کنید و اندام ادراری و تناسلی خود را شست و شو دهید و بهداشت را رعایت کنید.
• غذاهایی که برای جلوگیری و کنترل سنگ کلیه لازم هستند را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
• برای پیشگیری از ابتلا به سرطان مثانه، از سیگار کشیدن اجتناب کنید.

نحوه انجام تست خون ادراری

در آزمایشگاه ظرفی در اختیار شما قرار می‌گیرد تا نمونه ادرار خود را درون آن جمع آوری کنید. باید مواردی را انجام دهید تا نمونه شما کاملا استریل بماند و دچار آلودگی نشود. این موارد به شرح زیر هستند:

• ابتدا دست های خود را با مایع بشویید.
• ناحیه تناسلی خود را کاملا بشویید.
• درون ظرف مورد نظر ادرار کنید و بلافاصله درب آن را ببندید.
• ظرف حاوی ادرار را به آزمایشگاه تحویل دهید.

نتیجه آزمایش

فاکتورهای زیادی وجود دارد که نتیجه آزمایش را تعریف می‌کند. اگر میزان سلول های خونی موجود در ادرار، کم یا بسیار کم باشد، جای نگرانی نیست و با دارو قابل درمان است.اما اگر میزان خون موجود در ادرار زیاد باشد، باید جدی گرفته شود زیرا احتمالا با یک بیماری جدی مرتبط است.

لبو؛ عامل بسیاری از نگرانی ها!

بسیاری از افرادی که در پاییز و زمستان به پزشک مراجعه می‌کنند و از خون ادراری ناگهانی، نگران هستند، خبر ندارند که نگرانی آنها بی مورد است. وقتی فرد مقدار زیادی لبو بخورد، رنگ ادرار وی به قرمز یا صورتی تغییر پیدا می‌کند. خوردن لبو عاملی شده تا فرد با مشاهده رنگ ادرار خود، نگران شود و به پزشک مراجعه کند. از همین تریبون اعلام می‌کنیم که قرمز شدن رنگ ادرار پس از خوردن لبو، کاملا طبیعی است و نیاز به نگرانی ندارد. از خوردن لبو لذت ببرید و از خون ادراری پس از آن نترسید!

پیگیری 6 ماهه!

حتی زمانی که نتیجه آزمایش ادرار شما نگران کننده نباشد، مرکز بهداشتی مربوطه شما را به مدت 6 ماه تحت نظر قرار می‌دهد. آنها از شما می‌خواهند که در بازه های زمانی منظم برای تست مجدد مراجعه کنید. حداقل به مدت 6 ماه، مرتب شما را مورد آزمایش قرار می‌دهند تا در صورت بروز کوچکترین اتفاق، سریع متوجه شوند و از خطرات احتمالی جلوگیری کنند.

منبع

https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/h/hematuria

https://www.healthline.com/health/urine-bloody#complications