سیستوسکوپی در واقع نوعی آندوسکوپی مثانه است که از طریق آن می توان به مشکلات ادراری پی برد. در این روش از ابزارهای خاص پزشکی استفاده می شود تا به وسیله آن ها بتوان مشکلات و بیماری هایی که در مجرای ادرار زنان و مردان وجود دارد را مشاهده و بررسی کرد. در این مقاله از بهترین دکتر اورولوژی در تهران دکتر داریوش محمدی با ما همراه باشید تا این روش را به طور کامل بررسی کنیم و به سوالات احتمالی شما پاسخ دهیم.
سیستوسکوپی چیست؟
همانطور که در ابتدا مقاله به آن اشاره کردیم ، این روش در واقع نوعی آندوسکوپی محسوب می شود که به مجرای ادراری مربوط است. سیستوسکوپ یک لوله نازک با دوربین و نور در انتهای آن است. در طول سیستوسکوپی ، پزشک این لوله را از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می کند تا بتواند داخل مثانه را مشاهده کند. تصاویر بزرگ نمایی شده از دوربین روی صفحه ای نمایش داده می‌شوند که پزشک می‌تواند آن‌ها را ملاحظه کند.
دلایل انجام سیستوسکوپی چیست؟
در صورت داشتن مشکلات ادراری، مانند نیاز دائمی به ادرار کردن یا ادرار دردناک، پزشک ممکن است این آزمایش را تجویز کند. پزشک شما همچنین ممکن است این روش را برای بررسی موارد زیر تجویز کند:
- خون در ادرار
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری
- تکرر ادرار
- درد لگن
سیستوسکوپی می‌تواند چندین بیماری از جمله تومور مثانه، سنگ یا سرطان را نشان دهد. پزشک شما همچنین می‌تواند از این روش برای تشخیص موارد زیر استفاده کند:
- احتباس ادرار (ناتوانی در دفع ادرار)
- بزرگ شدن غده پروستات
- توده غیر سرطانی
- سیستیت بینابینی
- سرطان مثانه
- تنگی مجرای ادرار (مناطق باریک شدن مجرای ادرار)
- سنگ مثانه
- زخم در داخل مجرای ادرار یا مثانه
- مشکلات حالب (لوله‌هایی که مثانه شما را به کلیه‌ها متصل می‌کند)
سیستوسکوپی همچنین می‌تواند برای درمان بیماری‌های زمینه ای مثانه استفاده شود. پزشک می‌تواند ابزارهای جراحی کوچکی را برای برداشتن تومورها و سنگ‌‌های کوچک مثانه یا نمونه برداری از بافت مثانه از داخل دستگاه عبور دهد.
دیگر کاربردهای سیستوسکوپی
- گرفتن نمونه ادرار برای بررسی تومور یا عفونت
- قرار دادن یک لوله کوچک برای کمک به جریان ادرار
- تزریق رنگ به طوری که مشکلات کلیوی را بتوان با اشعه ایکس شناسایی کرد
این روش می‌تواند بر اساس علائم یا پس از تشخیص ناهنجاری مجرای ادرار یا مثانه در عکس برداری با اشعه ایکس، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) انجام شود.
محدودیت‌های سیستوسکوپی
سیستوسکوپی نمی‌تواند تمام مشکلات مربوط به مثانه یا مجرای ادرار را شناسایی کند. به عنوان مثال، اغلب علت بی اختیاری ادرار یا مثانه نوروژنیک را پیدا نمی‌کند. همچنین این تکنیک در تشخیص بیماری کلیوی مفید نیست.
آیا سیستوسکوپی درد دارد؟
سیستوسکوپی معمولاً با ناراحتی و احساس فشار همراه است ، اما درد شدیدی ایجاد نمی کند. هنگام وارد کردن سیستوسکوپ به مجرای ادرار، ممکن است بیمار کمی سوزش یا فشار حس کند. در بیشتر موارد ، پزشک از ژل بی حس کننده استفاده می کند تا ناراحتی بیمار را کاهش دهد. همچنین در برخی موارد ، سیستوسکوپی تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می شود که باعث حذف کامل درد می شود. پس از انجام این تکنیک ، ممکن است بیمار کمی سوزش یا احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار داشته باشد که معمولاً ظرف چند روز برطرف می شود. در صورت بروز درد شدید یا علائم عفونت ، باید با پزشک مشورت کنید.
فواید سیستوسکوپی چیست؟
از جمله فواید سیستوسکوپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این روش برای شناسایی دلایل هر مشکل ادراری استفاده می‌شود.
- نمونه بافت مثانه و ادرار را می‌توان به راحتی از طریق این روش برداشت کرد.
- این روش همچنین برای تزریق رنگ برای MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) کلیه استفاده می‌شود.
خطرات احتمالی سیستوسکوپی
داشتن احساس سوزش در حین ادرار برای دو تا سه روز پس از عمل طبیعی است. ممکن است نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول داشته باشید. سعی نکنید آن را نگه دارید، زیرا خون در مثانه شما می‌تواند لخته شده و انسداد ایجاد کند. خون در ادرار نیز پس از عمل شایع است، به خصوص اگر بیوپسی داشته باشید. نوشیدن آب زیاد به کاهش سوزش و خونریزی کمک می‌کند.
عوارض جدی‌تر:
- مجرای ادرار متورم (اورتریت): شایع ترین عارضه است و دفع ادرار را سخت می‌کند. اگر نمی‌توانید بیش از هشت ساعت بعد از عمل ادرار کنید، با پزشک خود تماس بگیرید.
- عفونت: در موارد نادر، میکروب‌ها وارد دستگاه ادراری شما شده و باعث عفونت می‌شوند. تب، بوی عجیب ادرار، حالت تهوع و کمردرد همگی از علائم عفونت هستند. ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید.
- خونریزی: تعداد کمی از افراد از خونریزی جدی‌تری رنج می‌برند. اگر این اتفاق افتاد با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورت بروز هر یک از عوارض زیر فورا با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب بالاتر از 38 درجه
- وجود خون قرمز روشن یا لخته‌های بافتی در ادرار
- عدم توانایی دفع ادرار
- معده درد مداوم
بهبودی پس از سیستوسکوپی
به خودتان زمان استراحت بدهید. مایعات زیادی بنوشید. نگه داشتن یک پارچه مرطوب و گرم روی مجرای ادرار می‌تواند به تسکین هر گونه دردی کمک کند. اگر پزشک به شما اجازه داد، از داروهای مسکن مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) استفاده کنید. اگر به شما بیهوشی عمومی داده شد، از کسی بخواهید که پیش شما بماند. بعد از عمل ممکن است احساس خواب آلودگی یا سرگیجه داشته باشید. در بقیه روز الکل ننوشید، رانندگی نکنید یا با ماشین آلات پیچیده کار نکنید. اگر بیوپسی انجام شده باشد، برای بهبودی به زمان نیاز دارید. تا دو هفته آینده از انجام کارهای سنگین خودداری کنید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی برقراری رابطه جنسی بی خطر است.
آیا سیستوسکوپی تحت بیهوشی انجام می شود؟
سیستوسکوپی می تواند تحت بی حسی موضعی ، منطقه ای یا بیهوشی عمومی انجام شود. در بیشتر موارد ، برای سیستوسکوپی های ساده و تشخیصی از ژل بی حس کننده موضعی استفاده می شود که به کاهش ناراحتی بیمار کمک می کند. اما در مواقعی که نیاز به مداخلات درمانی پیچیده تر باشد یا بیمار دچار اضطراب شدید باشد ، بیهوشی عمومی یا منطقه ای ممکن است توصیه شود. بیهوشی عمومی بیمار را به خواب می برد تا هیچ گونه دردی احساس نکند ، در حالی که بی حسی منطقه ای بخش های پایین تنه را بی حس می کند. نوع بیهوشی بستگی به وضعیت بیمار و توصیه پزشک دارد. پس از بیهوشی ، بیمار نیاز به مراقبت های بخصوص دارد.
نتیجه گیری
سیستوسکوپی یک روش تشخیصی بسیار کارآمد برای افرادی است که دچار مشکلات مربوط به دستگاه ادرار شده اند. این روش عوارض جانبی زیادی ندارد بنابراین اگر در چند روز آینده باید این روش را انجام دهید، به هیچ وجه نگران نباشید. در صورتی که یک اورولوژیست با تجربه و حاذق این عمل را انجام دهد، بدون کوچک‌ترین عوارضی تشخیص به بهترین نحو انجام خواهد شد.
