جراحی هیدروسل برای تخلیه مایع اضافه ای است که در کنار کیسه‌های بیضه تجمع کرده اند و باعث بروز مشکلات در این ناحیه شده اند. عارضه هیدروسل می‌تواند از نوزادی تا بزرگسالی مردان بسیاری را درگیر خود کند اما جای نگرانی نیست زیرا با عمل هیدروسل می‌توان این عارضه شایع را برطرف کرد. در این مقاله قصد داریم به متداول‌ترین پرسش‌ها و ابهامات درباره جراحی هیدروسل پاسخ دهیم.
جراحی هیدروسل برای درجات مختلف بیماری
برای درمان بیماری هیدروسل، متداول ترین روش جراحی است اما ابتدا پیش از انجام عمل هیدروسل، بایستی مشخص شود که فرد به چه گِرِیدی از این بیماری مبتلا است. از دید جراح و بهترین متخصص ارولوژی، این بیماری به چند نوع تقسیم می‌شود. در ادامه این تقسیم بندی را مشاهده خواهیم کرد.
هیدروسل خفیف
که عموما به آن هیدروسل مرتبط نیز می‌گویند. این حالت زمانی بروز پیدا می‌کند که که تمام مسیرهای اطراف بیضه بسته نشده باشد. در صورت بسته نبودن کیسه‌های اطراف بیضه مایع به داخل و بیرون جریان دارد.
هیدروسل شدید
که عموما به آن هیدروسل غیر مرتبط نیز می‌گویند. این حالت زمانی بروز پیدا می‌کند که کیسه‌ها بسته شوند و بدن شما مایع را جذب نکند.
در رابطه با هیدروسل خفیف و هیدروسل شدید، بایستی تشخیص درستی از طرف جراح و متخصص اورولوژی مردان داده شود. به همین دلیل بهتر است که با روش‌های تشخیص این بیماری نیز آشنا شویم.
روش های تشخیص
برای انجام جراحی هیدروسل، از روش‌های درمانی زیر استفاده می‌کنند.
- روشن کردن نور در پشت بیضه‌ها
- معاینه‌ی فیزیکی
- انجام آزمایش ادرار و خون
- سونوگرافی
با این روش‌ها می‌توان مشخص کرد که گِرِید بیماری در چه حالتی است و چه روشی برای درمان هیدروسل بایستی استفاده کرد.
نکته دیگری که یک متخصص و جراح اورولوژی برای انجام عمل هیدروسل بایستی در نظر بگیرد، سن بیمار است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم این عارضه در نوزادان، خردسالان و بزرگسالان رخ می‌دهد. پس به طور حتم روشی که برای جراحی این دو گروه استفاده می‌شود با یکدیگر تفاوت خواهد داشت.
جراحی هیدروسل نوزادان
این بیماری ممکن است قبل از تولد بروز پیدا کرده باشد. بر اساس برخی آمار، نزدیک به 10 درصد از نوزادان پسر ممکن است با این مشکل به دنیا بیایند. به طور طبیعی، زمانی که نوزاد در رحم رشد می‌کند، بیضه‌ها از ناحیه شکم به سمت اسکروتوم حرکت می‌کنند. اگر این اتفاق نیفتد کودک با بیماری هیدروسل متولد می‌شود. در کودکانی که بعد از تولد دچار بیماری هیدروسل می‌شوند ممکن است دلایل دیگری از جمله پیچ خوردگی بیضه و یا سندروم نفروتیک منجر به بروز این بیماری شده باشد. اما به طور کلی جای نگرانی نیست و این عارضه تا یک سالگی رفع می‌شود و در صورت باقی ماندن آن، بایستی به متخصص ارولوژی کودکان مراجعه کنید. در صورت لزوم، از جراحی‌های بدون خونریزی و بخیه نیز استفاده می شود.
جراحی هیدروسل در بزرگسالان
بسیاری از بزرگسالان درگیر این بیماری می‌شوند. مردان در سن بالا به دلایل مختلفی در معرض هیدروسل شدید و هیدروسل خفیف خواهند بود. در اثر فتق، ممکن است کانال اینگوینال دچار اختلالاتی بشود و در نتیجه هیدروسل خفیف یا شدید ایجاد شود. علاوه بر این موضوع اتفاقات دیگری مانند عفونت، التهاب و صدمه هرکدام می‌توانند از جمله دلایلی باشند که مردان مجبور به جراحی هیدروسل شوند. فاکتور سن از جمله مواردی است که متخصص اورولوژی برای درمان هیدروسل و روش جراحی به آن توجه داشته باشد.
روش جراحی
پس از تکمیل بررسی‌های لازم برای درمان هیدروسل، جراح از روش‌های متداول و معمول برای انجام جراحی استفاده می کند. به طورکلی بایستی اشاره کرد که این جراحی عموما نیازی به بی هوشی ندارد و با بی حسی موضعی انجام می‌شود. فرد چند ساعت بعد از عمل جراحی مرخص می‌شود و می‌تواند به خانه برود. بنا بر تشخیص متخصص اورولوژی، گِرِید بیماری و موارد دیگر، می‌توان یکی از این روش‌ها را انجام داد:
- تخلیه کیسه
- تخلیه مایع جمع شده با بیرون کشیدن آن ( آسپیراسیون سوزنی )
یک نکته مهم درباره نوزادان مبتلا به هیدروسل نوزادی این است که عموما نیازی به مداخله پزشکی نیست و در گذر زمان این مشکل برطرف می‌شود اما والدین بایستی مراقبت‌های مورد نیاز را حتما انجام دهند.
روش جراحی هیدروسلکتومی اکسیزیونال
پس از تزریق بی حسی موضعی به ناحیه عمل، جراح برشی بر روی کیسه بیضه ایجاد می‌کند و کانال اینگوینال را ترمیم می‌کند. این کانال دلیل اصلی بیماری است. با این برش مایعات و کیسه هردو برداشته می‌شوند و ترمیم به خوبی انجام می‌گیرد. مشکلات دیگری که می‌توانند به این کانال مربوط باشند نیز در این روش قابل درمان هستند مانند فتق یا مشکلات دیگر که در مردان رایج می‌باشد.
به طور کلی این روش برای کسانی که دچار هیدروسل شدید یا غیرمرتبط هستند پیشنهاد می‌شود.
روش جراحی هیدروسلکتومی بسته یا لاپاراسکوپیک
با استفاده از ابزار لاپاراسکوپ، می‌توان برش کوچکی ایجاد کرد و کیسه موجود را ترمیم کرد. در واقع لاپاراسکوپ امکان مشاهده جزئیات داخل بیضه و کیسه را بدون نیاز به باز کردن کامل به جراح می‌دهد. در همین حین می‌توان از آسپیراسیون سوزنی برای بیرون کشیدن مایع استفاده کرد. این روش نیز مانند روش قبلی نیازی به بی هوشی ندارد و با تزریق بی حسی به ناحیه مورد نظر می‌توان آن را انجام داد.
عوارض بعد از عمل هیدروسل
با توجه به روشی که جراح برای درمان هیدروسل انتخاب می‌کند، ممکن است عوارض بعد از جراحی هیدروسل نیز تغییر کند. به طور کلی درجراحی هیدرسلکتومی اکسیزیونال، برش و بخیه ایجاد می‌شود. در نتیجه ممکن است که احتمال عفونت، هماتوم، آتروفی بیضه و دیگر مشکلات پس از جراحی رخ بدهد اما در روش لاپاراسکوپیک این احتمال بسیار کمتر است.
علاوه بر این‌ها، پرسشی که ذهن افراد را در این رابطه درگیر می‌کند، این است که چند روز بعد از عمل هیدروسل می‌توان رابطه‌ی جنسی برقرار کرد. این پرسش نیز به روش جراحی مربوط می‌شود که اگر بر بیضه برش ایجاد شده باشد، بایستی زمانی حدودا ده روز از فعالیت‌های جنسی خودداری کنید تا بخیه‌ها آسیبی نبینند. اما در روش‌هایی که به بخیه نیازی ندارد، این زمان کمتر است.
سوال دیگر درباره شکل بیضه‌هاست که شکل بیضه‌ها بعد از جراحی هیدروسل چگونه خواهد بود؟ به طور کلی سایز بیضه‌ها تا حدی کوچکتر می‌شود زیرا مایع اضافه ای که اطراف آن را احاطه کرده بود خارج شده. همچنین اگر روش اکسیزیونال برای جراحی انتخاب شده باشد، بخش‌هایی از کیسه نیز برداشته می‌شود. همچنین از نظر برخی متخصصان این سایز به مرور کوچکتر نیز می‌شود. در حالتی دیگر ممکن است بیضه‌ها بعد از عمل ورم داشته باشند و بزرگتر نشان داده شوند اما پس از گذشت زمان این ورم کمتر می‌شود.
چند عارضه بسیار نادر درباره این جراحی، موارد زیر هستند:
- لخته شدن خون و یا خونریزی شدید
- آسیب به عصب حسی در بیضه‌ها ( به دلیل برداشتن بخشی از کیسه)
- عفونت ناحیه جراحی
درصورتی که عوارض گفته شده ادامه دار باشند، بایستی فورا به متخصص اورولوژی و جراح مجاری ادراری مراجعه کنید. با این حال حتما اقدامات لازم پس از جراحی را نیز رعایت کنید.
اقدامات لازم بعد از جراحی هیدروسل
به چند مورد از اقدامات مهم بعد از عمل هیدروسل
- بعد از عمل جراحی پزشک برای تسکین درد برای شما مسکن تجویز می‌کند.
- تا یک هفته فعالیت‌های روزانه خود را از سر نگیرید.
- از انجام فعالیت‌های سنگین بپرهیزید.
- برای پیشگیری از عفونت محل جراحی را تمیز نگه دارید.
- بعد از چند هفته برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
- از کمپرس یخ در محل جراحی استفاده کنید.
