جلوگیری از سنگ کلیه یکی از دغدغه های رایجی است که عموما افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند و به دنبال راهکاری موثر برای حفظ سلامت بدن خود هستند. در این بخش قصد داریم تا با مشاوره از بهترین دکتر کلیه و متخصص اورولوژی اطلاعاتی را در خصوص چی بخوریم تا کلیه های ما دچار سنگ نشوند با شما خوانندگان عزیز و محترم به اشتراک بگذاریم؛ تا پایان این متن همراه ما باشید.

راهکارهای اساسی برای جلوگیری از سنگ کلیه

در این بخش به چند ماده غذایی موثر بر درمان سنگ کلیه و جلوگیری از بروز آن اشاره خواهیم کرد که تا از خطرات و مشکلات بعدی ناشی از این اتفاق ناخوشایند و در عین حال دردناک جلوگیری شود. به طور کلی با تبخیر آب بدن ناشی از انجام فعالیت های ورزشی، گرمای هوا و … و عدم توانایی شخص در دفع ادرار خود ممکن است که مواد معدنی سنگ ساز در کلیه و مجاری ادرار نشست کرده و تبدیل به سنگ شوند. دفع سنگ های کوچک معمولا با هیچگونه علائم و مشکل خاصی همراه نبوده و به راحتی قابل دفع است اما در خصوص دفع سنگ های بزرگ به دلیل درد بیش از اندازه بدن قادر به انجام این کار نمی باشد و در بیشتر اوقات با دردهای وحشتناکی همراه است. بنابراین آب یکی از بهترین موادی مغذی است که برای سلامت کلیه ها و … بدن به آن نیاز جدی داشته و باید مصرف روزانه آن را حتما در برنامه غذایی خود جای دهیم. از دیگر مواد مغذی مورد نیاز بدن برای جلوگیری از سنگ کلیه میتوان به موارد مطرح شده در قسمت ذیل اشاره کرد :

پرهیز از مصرف بیش از اندازه اُگزالات و خوراکی‌های حاوی کلسیم

خوراکی های بسیاری نظیر میوه ها و سبزیجات ( چغندر؛ سیب زمینی، اسفناج، ریواس)؛ انواع مغز و آجیل (بادام زمینی)، حبوبات و چای و غلات و حتی شکلات به عنوان یک منبع اساسی و حاوی ماده مغذی به نام اُگزالات (Oxalate) می باشد. مصرف متعادل این ماده مغذی در خوراکی های نامبرده شده یکی از راهکارهای شایع برای جلوگیری از سنگ کلیه به شمار آمده اما در درمان آن تاثیر چندانی ندارد.
بد نیست که بدانید با ترکیب کلسیم و اگزالات معمولا شاهد تولید سنگ به هنگام ادرار در کلیه ها هستیم، بنابراین بهتر است که با مصرف نوشیدنی و غذاهای حاوی اگزالات و کلسیم پیش از رسیدن به کلیه احتمال ترکیب این دو ماده را در شکم افزایش دهیم تا از ایجاد سنگ در کلیه پیشگیری شود.

پرهیز از مصرف بیش از اندازه پورین و خوراکی های گوشتی

از آنجا که سنگ کلیه برای تولید هیچ منشا واحدی ندارد؛ بنابراین باید در رژیم غذایی خود به مصرف متعادل مواد غذایی و خوراکی ها دقت و توجه ویژه ای شود. در حقیقت سنگ های اسید اوریک یکی دیگر از انواع سنگ های رایجی است که در کنار اگزالات – کلسیم معمولا شاهد آن هستیم. این نوع سنگ بخاطر وجود ماده ای به نام پورین (purine) در کلیه ها تشکیل می شود و از منابع غنی حاوی این ماده می توان به گوشت قرمز، دل و جگر و انواع خوراکی‌های دریاییِ صدفی اشاره کرد.

فلذا از آنجا که کلیه وظیفه تصفیه اسید اوریک بدن را بر عهده داشته و مصرف این ماده نیز باعث تولید بیش از اندازه اسید اوریک خواهد شد؛ ph ادرار کاهش یافته و در نتیجه حالت اسیدی به خود خواهد گرفت که زمینه سنگ تولید سنگ های اسید اوریک می باشد. با توجه به آنچه گفته شد باید برای جلوگیری از سنگ کلیه از مصرف غذاهای سرشار از پورین و رعایت یک رژیم غذایی سالم خودداری نموده و تا حد امکان از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین پرهیز کرد. همچنین مصرف بیش از اندازه الکل، مواد پروئینی حیوانی نیز میزان سطح اسید اوریک خون را تا حد زیادی افزایش خواهد داد.

مصرف سیترات پتاسیوم برای جلوگیری از سنگ کلیه

مصرف شربت آبلیمو در کنار یک رژیم غذایی سالم می تواند در جلوگیری از سنگ کلیه موثر واقع شود. در حقیقت بنابراین تحقیقات صورت گرفته در این حوزه سیتراتِ پتاسیوم موجود در انواع لیمو ترش و سایر میوه‌ها و آبمیوه‌های طبیعیِ می تواند نقشی تاثیر گذار در سلامتی کلیه ها داشته باشد؛ البته به شرط رعایت میزان مصرف قند موجود در آن ها که خود یکی از عوامل ایجاد سنگ کلیه می باشد. بنابراین بهتر است که به جای استفاده از شکر، نبات یا پودر قند برای شربت آبلیموی خود از قندهای طبیعی نظیر عسل کمک بگیرید تا سیترات موجود در آن از پیوند کریستال ها و بزرگ شدن آن در کلیه شخص جلوگیری کند.

مصرف لبنیات همراه با مصلح

مصرف مواد لبنی نظیر شیر و … همراه با مصلح می تواند نقشی موثر در رسوب کلسیم موجود در کلیه ها ایفا کنند و بهتر است که از دارچین یا عسل برای نوشیدن آن استفاده شود. همچنین خوردن مواد غذایی با طبع گرم به عنوان جایگزینی مناسب مواد با طبع سرد در وعده صبحانه در جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه بسیار موثر واقع گشته و بهتر است که شیر را به همراه عسل و یا ارده به همراه خرما و انگور را در این وعده پر اهمیت مصرف کرد.

چند نوع سنگ کلیه داریم؟

سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که شامل سنگ کلیه کلسیمی، شاخ گوزنی یا استروایت، اوریک اسید و سیستین است. این سنگ ها به دلایل مختلف ایجاد می شوند. در ادامه در رابطه با این موضوع توضیحاتی را در اختیارتان قرار خواهیم داد.

علت تشکیل سنگ کلیه

تشکیل سنگ کلیه می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. می تواند علت این عارضه ارثی باشد و یا به علت برخی بیماری ها باشد. در حالت کلی علت آن نامشخص است و در ۸۰% موارد از نوع اگزالات کلسیم و بقیه موارد، غالبا از نوع فسفات کلسیم و اسید اوریک می باشد.

تشکیل سنگ کلیه در 2 گروه سنی بیشتر اتفاق می افتد و که شیوه زندگی فرد و عادات غذایی که دارد اثر مستقیمی بر روی ان دارد.

بین ۲۰ تا ۳۰ سال
بین ۵۰ تا ۶۰ سال

اما در هرکدام از عنوان سنگ کلیه کدام عوامل موثر هستند؟ به تفکیک نوع سنگ کلیه توضیح خواهیم داد:

از مهمترین عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اگزالات کلسیم :

• حجم ادرار کم (کمتر از ۲ لیتر در روز)
• زمانی که میزان بالایی اسید اوریک در ادرار باشد (بیش از ۶۰۰ میلی گرم در روز)
• پائین بودن سیترات ادرار ( کمتر از ۳۲۰ میلی گرم در روز)
• وجود مقدار زیادی کلسیم در ادرار (بیش از ۲۵۰ میلی گرم در روز)
• بالا بودن اگزالات ادرار ( بیش از ۴۰ میلی گرم در روز)
• زمانی که میزان منیزیوم در ادرار کم باشد ( کمتر از ۵۰ میلی گرم در روز)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های فسفات کلسیم علاوه بر موارد فوق عبارتند از:

• زمانی که فسفات در ادرار زیاد باشد ( بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم در روز)
• بالا بودن PH ادرار (قلیایی شدن ادرار به PH بیش از 7)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اسید اوریکی :

• زمانی که اسید اوریک بالا باشد
• اسیدی بودن ادرار

برای دفع سنگ کلیه چه بخوریم؟

برای دفع سنگ کلیه نیاز می توانید از یک سری خوراکی ها کمک بگیرید. البته که قبل از تمامی این موارد باید توسط یک متخصص معاینه شده و دارو دریافت کنید. اما از این خوراکی ها جهت کمک به درمان می توانید استفاده کنید.

آب و دفع سنگ کلیه

نوشیدن آب همیشه برای بدن لازم است. بسیاری از مشکلات از کم ابی به وجود می آید. زمانی که شما به مقدار کافی اب بنوشید، احتمال خروج سنگ از مسیر ادرار وجود دارد.

قبل از ایجاد سنگ و پس از ان روزانه 8 تا 12 لیوان آب بنوشید تا رسوب ایجاد شده از بین برود و رسوب جدید ایجاد نشود.

یکی از مهمترین عوامل ایجاد سنگ در کلیه کم آبی است. برای اینکه بدانید آبی که در روز مصرف کرده اید مناسب است یا خیر رنگ ادرار خود را نگاه کنید. اگر ادرار شما به رنگ زرد تیره باشد یعنی آب کمی مصرف کرده اید. در صورتی که ادرار شما روشن باشد یعنی به میزان کافی آب نوشیده اید.

آبلیمو

خوردن چند قطره اب لیمو به اب را در برنامه غذایی خود قرار دهید. هرازگاهی چند قطره لیموی تازه را در اب چکانده و میل کنید. لیمو در تغذیه و دفع سنگ کلیه نقش بسزایی دارد زیرا حاوی سیترات است و از تشکیل سنگ‌های کلسیمی جلوگیری می‌کند. همچنین سیترات قادر است که سنگ‌های کوچک تشکیل‌شده را از بین برده و دفع آن‌ها را تسریع کند. از مزایای دیگر آب‌لیمو می‌توان به مهار رشد باکتری‌ها، تأمین ویتامین C بدن و تقویت سیستم ایمنی اشاره نمود.

آب ریحان

ریحان جز سبزیجاتی است که به تجزیه سنک کلیه کمک می کند. این سبزی در طب سنتی برای اختلالات گوارشی و التهابی نیز استفاده می‌شود.

می توانید از برگ ریحان برای تهیه دمنوش استفاده کنید. حتی می توانید از اب ریحان برای تهییه اسموتی استفاده کنید. البته نباید در هر دوره بیش از ۶ هفته آب ریحان را مصرف کرد چرا که استفاده طولانی‌ مدت ممکن است منجر به مشکلات زیر شود:

• افت قند خون
• کاهش فشارخون کمتر از حد نرمال
• رقیق شدن خون و افزایش خونریزی

سرکه سیب و دفع سنگ کلیه

از دیگر موارد برای دفع سنگ کلیه استفاده از سرکه سیب است. سرکه سیب می تواند مجاری ادراری را شست و شو دهد. البته خواص سرکه سیب زیاد است و محدود به تأثیر کلیوی آن نیست.

آب کرفس

طبق گفته محققان، اب کرفس سمومی که موجب ایجاد سنگ کلیه می شود را از بدن خارج می کند. همچنین کرفس به شستشو دادن سیستم ادراری و حرکت آسان‌تر سنگ‌های ادرار کمک می‌کند. درصورتی که مشکلات زیر را دارید آب کرفس مصرف نکنید.:

• هر گونه اختلال در سیستم انعقاد خون
• سابقه فشار خون پایین
• احتمال انجام یک عمل جراحی در آینده نزدیک

همچنین اگر در حال مصرف داروهای زیر هستید از نوشیدن آب کرفس خودداری کنید:

• لووتیروکسین (سینتروئید)
• لیتیوم (لیتان)
• داروهایی که حساسیت به خورشید را افزایش می‌دهند، مانند ایزوترتینوئین
• داروهای آرام‌بخش، مانند آلپرازولام (زاناکس)

سوالات متداول :