کلیه ها در دفع سموم و آب اضافی بدن نقش بسیار مهمی دارند اما گاهی اوقات ممکن است کلیه ها دچار اختلال شوند و این روند با مشکل مواجه می شوند. نارسایی کلیه ممکن است در اثر دلایل مختلفی مانند مشکل در بافت و ساختار کلیه و یا عوامل دیگر بروز پیدا کند.
انواع نارسایی کلیه
به اختلال در عملکرد کلیه ها نارسایی کلیه گفته می شود. نارسایی کلیه به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود که در ادامه این دو نوع نارسایی کلیه را با هم بررسی می کنیم:
نارسایی حاد کلیه
در این نوع نارسایی کلیه ها در عرض چند ساعت و به صورت ناگهانی دچار مشکل می شوند و قادر به دفع مواد سمی نیستند. نارسایی حاد کلیه اغلب در بیمارانی که بستری هستند بروز پیدا می کند. این بیماری عوارض بسیار جدی به دنبال دارد و ممکن است منجر به مرگ بیمار شود.
نارسایی مزمن کلیه
مهم ترین ویژگی نارسایی مزمن کلیه بدون علامت بودن آن است. شما ممکن است مدت ها به این بیماری مبتلا باشید اما هیچ علائمی نداشته باشید.
نارسایی خفیف کلیه
نارسایی خفیف کلیه با عوامل مختلفی مانند ژنتیک، اضافه وزن، دیابت، بیماری های قلبی، فشار خون و داشتن سبک زندگی ناسالم شدید تر می شود.
علت نارسایی کلیه چیست؟
نارسایی کلیه نیز مانند هر بیماری دیگری در اثر عوامل مختلفی بروز پیدا می کند که شامل موارد زیر می شود:
- مشکلات مادرزادی
- ابتلا به بیماری های خود ایمنی
- صدمات فیزیکی که در اثر تصادف و ضربه بروز پیدا کرده اند.
- نرسیدن خون به کلیه ها
- ناتوانی کلیه در دفع مواد زائد
- بروز عواملی که باعث کاهش خونرسانی به کلیه می شوند مانند کمبود آب بدن، نارسایی قلبی و کبدی
- وجود عواملی که باعث کاهش دفع ادرار می شوند مانند مشکلات پروستات، سرطان های پیشرفته و مثانه عصبی
- عدم درمان برخی از بیماری ها مانند سنگ کلیه، فشار خون، دیابت، برگشت ادرار، سرطان و……
علائم نارسایی کلیه
نارسایی کلیه معمولا با مشکلات ادراری همراه است. از آنجایی که ادرار منجر به دفع سموم می شود، عدم دفع آن باعث تجمع سموم در بدن و بروز بیماری های دیگر می شود. نارسایی کلیه مانند هر بیماری دیگری با علائمی همراه است که در ادامه این علائم را باهم مرور می کنیم:
- احساس ضعف و بی حالی
- احساس تهوع
- خارش
- تشنج
- کاهش میزان ادرار
- تورم اندام تحتانی، پاها و زانو
- تنگی نفس
- کما یا بیهوشی عمیق
در صورت مشاهده هر کدام از علائم فوق بلافاصله به بهترین دکتر اورولوژی مراجعه کنید.
تشخیص نارسایی کلیه
پزشک برای تشخیص نارسایی کلیه آزمایشات زیر را تجویز می کند:
نمونه برادری از کلیه
نمونه برداری یا بیوپسی کلیه یک روش قطعی برای تشخیص نارسایی کلیه است با استفاده از این روش دلیل بیماری نیز مشخص می شود.
تصویر برادری
انجام آزمایشات سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن های هسته ای روش دیگری برای تشخیص اختلال نارسایی کلیه است.
آزمایش خون
آزمایشات کراتینین، افزایش BNU و آزمایش اسید اوریک خون از جمله آزمایشاتی هستند که به پزشک در تشخیص نارسایی کلیه کمک می کنند.
آزمایش ادرار
آزمایش ادرار میزان پروتئین، قند و عفونت در ادرار را مشخص می کند.
اندازه گیری ادرار
اندازه گیری حجم ادرار روشی ساده برای تشخیص نارسایی کلیه است. اگر میزان دفع ادرار کم باشد، به این معناست که بیماری نارسایی کلیه به دلیل انسداد ادراری است.
درمان نارسایی کلیه
تنها درمان برای اختلال نارسایی کلیه، پیوند کلیه است. این بیماری هیچگونه درمان قطعی ندارد و روش های درمانی که توسط پزشکان مورد استفاده قرار می گیرد صرفا برای کنترل و پیشگیری از پیشرفت بیماری هستند.
اگر پزشک موفق به پیشگیری و کنترل بیماری نشود، تنها راه درمان این بیماری دیالیز و پیوند کلیه است.
درمان نارسایی کلیه با تغییر سبک زندگی
داشتن سبک زندگی سالم در پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه نقش به سزایی ایفا می کند. برای داشتن یک سبک زندگی سالم موارد زیر را رعایت کنید:
- غذاهایی با فسفر بالا مانند شیر، عدس، ماهی ساردین، لوبیا قرمز و… استفاده کنید.
- از مصرف غذاهایی که دارای نمک و پتاسیم بالا هستند بپرهیزید.
- از سیگار کشیدن و مصرف الکل خودداری کنید.
- ورزش کنید.
پیشگیری از نارسایی کلیه
برای پیشگیری از نارسایی کلیه اقداماتی لازم است که شامل موارد زیر می شود:
- کنترل دیابت و فشار خون
- دنبال کردن یک رژیم غذایی مناسب
- پرهیز از استعمال دخانیات
- درمان به موقع بیماری هایی مانند سنگ کلیه و عفونت کلیه
- داشتن وزن مناسب
- نوشیدن 8 لیوان آب در روز
سوالات متداول در مورد نارسایی کلیه
*آیا ورزشکاران بعد از پیوند کلیه می توانند به انجام فعالیت های ورزشی خود ادامه دهند؟
خیر، بعد از پیوند کلیه بهتر است از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید به دلیل اینکه احتمال آسیب دیدن کلیه پیوند شده وجود دارد.
*پس از انجام عمل پیوند کلیه فرایند بهبود به چه صورت است؟
بهبودی کامل بعد از عمل پیوند کلیه معمولا 4 تا 6 هفته طول می کشد.
*آیا اعضای خانواده کاندید های مناسبی برای اهدای کلیه هستند؟
بله، در صورتی که سازگاری پیوند بین اعضای خانواده وجود داشته باشد، اعضای خانواده گزینه ی مناسبی برای پیوند کلیه هستند.
